ukryj menu          

Kolęda

słowa: Jan Kochanowski XVI w.
muzyka: Sylwek Szweda 12.1999 r.
( D ) ( D h G-g-A7-D )x2
   
 
  D                     h      G           g A7    D

Tobie bądź chwała Panie wszego  świata,

  D                  h        G  g      A7   D

Żeś nam doczekać dał  nowego lata;

   E                A     Fis             h

Daj, byśmy się i sami odnowili,

      G               D              A7              D

Grzech porzuciwszy, w niewinności żyli,

   E                A     Fis             h

Daj, byśmy się i sami odnowili,

      G               D              A7              D ( D )

Grzech porzuciwszy, w niewinności żyli.

 

  

Łaska Twa święta niechaj będzie z nami,

Bo nic dobrego nie uczynim sami:

Mnóż w nas nadzieję, przysporz prawej wiary;

Niech uważamy Twe prawdziwe dary,

Mnóż w nas nadzieję, przysporz prawej wiary;

Niech uważamy Twe prawdziwe dary.

 

Użycz pokoju nam i świętej zgody,

Niech się nas boją pogańskie narody,

A Ty nas nie chciej odstępować Panie;

I owszem, racz nam dopomagać na nie,

A Ty nas nie chciej odstępować Panie;

I owszem, racz nam dopomagać na nie.

 

Błogosław ziemi z Twej szczodrobliwości,

Niechaj nam dawa dostatek żywności,

Uchowaj głodu i powietrza złego:

Daj wszystko dobre z miłosierdzia swego,

Uchowaj głodu i powietrza złego:

Daj wszystko dobre z miłosierdzia swego.            

                                                                            ( D h G-g-A7-D )x2
12.1999
KOLĘDA - Sylwek Szweda i Przyjaciele 
U Pana Boga za Piecem (3 utwór)

Pieśń o dobrej sławie
 Edytuj 00 2…
Bożena Kozikowska
"Pieśń o dobrej sławie" Jana Kochanowskiego
Szkic interpretacyjny

I. Wprowadzenie

Twórczość Jana Kochanowskiego (1530-1584) stała się najpełniejszą syntezą nowożytnych, przełomowych dążeń epoki renesansu w dziedzinie literatury. Związana była z historycznym podłożem, które ją wydało, wyrosła z panujących idei "złotego wieku", lecz uzyskała nieśmiertelność, zgodnie z przywilejem przysługującym tylko twórcom największym. Kochanowski wybiegł ponad horyzonty epoki, w najważniejszych swoich dziełach zamknął wartości, które nie dadzą się objaśnić wyłącznie historycznie. Torowały one nowe drogi, a w pełni je odkryła i doceniła dopiero potomność.
Kochanowski wywodził się ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej. Studia na Akademii Krakowskiej rozpoczął w 1544 roku. Kontynuował je na uniwersytetach w Królewcu i w Padwie, która okazała się ważnym etapem w jego duchowym i intelektualnym rozwoju. W okresie padewskim powstają pierwsze łacińskojęzyczne utwory Kochanowskiego: fraszki i elegie miłosne. Po powrocie do kraju w 1559 r. roku rozpoczął służbę dworską. Przebywał też na dworze króla Zygmunta Augusta i uhonorowany został tytułem sekretarza królewskiego. W okresie dworskim powstają utwory polskie Kochanowskiego: fraszki, pieśni, rozpoczyna też pracę nad "Psałterzem". Pierwszym opublikowanym utworem poetyckim w języku polskim (1561) był wiersz "O śmierci Jana Tarnowskiego", kolejnym (ok. 1562) poemat humanistyczny "Zuzanna". Na początku lat siedemdziesiątych XVI wieku Jan Kochanowski porzuca dwór i osiada na wsi, w rodzinnym majątku Czarnolas.
W roku 1586 w Drukarni Łazarzowej ukazała się książka zatytułowana "Pieśni...Księgi dwoje". Wydanie to obejmuje 25 pieśni Ksiąg pierwszych, 24 pieśni Ksiąg wtórych, "Pieśń świętojańską o Sobótce" (powest. 1567-1571), hymn "Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary" (powst. ok. 1559), epicedium "O śmierci Jana Tarnowskiego" oraz "Pamiątkę Janowi Baptyście hrabi na Tęczynie". Nie wszystkie utwory, którym poeta nadał miano pieśni, weszły do tej edycji. Niektórych Kochanowski do druku nie przeznaczył. Wyszły one w 1590 roku w tomie pt. "Fragmenta albo pozostałe pisma". Znalazło się w nim 11 pieśni, kolęda "Tobie bądź chwała Panie wszego świata" oraz pieśń żałobna "Kto kiedy miał słuszniejszą przyczynę płakania...".
W zbiorku "Pieśni księgi dwoje" podjął Kochanowski próbę stworzenia cyklu utworów lirycznych na wzór horacjańskiego zbioruOdarum sive carminum libri quator. Znalazły się tu pieśni, w których ukazane zostały zdarzenia historyczne i współczesne poecie (liryka okolicznościowa), doznania miłosne (liryka miłosna), życie towarzyskie i zjawiska natury (liryka refleksyjna). Ta ostatnia grupa wierszy wykazuje najsilniejszy związek z Horacym.
Humanistyczno-renesansowy światopogląd poety ujawnia się zwłaszcza w grupie pieśni refleksyjnych. Obecna w nich problematyka filozoficzna dotyczy przede wszystkim zamyśleń nad sensem ludzkich działań, myśli, losów. Niepowtarzalne nowatorstwo artystyczne tych utworów oraz ciągła aktualność głównych tematów poezji lirycznej Kochanowskiego sprawiają, że tutaj właśnie dostrzega się uzasadnienie współczesnych zainteresowań twórczością czarnoleską. Utworem budzącym wciąż nie tylko żywy oddźwięk, ale wręcz zaskakującym aktualnością swej problematyki i trafnością sądów jest Pieśń XIX "Ksiąg wtórych", zwana niekiedy "Pieśnią o dobrej sławie".

II. Odczytanie utworu


Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy
Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy
A starać sie (ponieważ musi zniszczeć ciało),
Aby imię przynamniej po nas tu zostało?

I szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce żyje
Tkając, lejąc w się wszytko, póki zstawa szyje;
Nie chciał nas Bóg położyć równo z bestyjami:
Dał nam rozum, dał mowę, a nikomu z nami.

Przeto chciejmy wziąć przed się myśli godne siebie,
Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie;
Służmy poczciwej sławie, a jako kto może,
Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże.

Komu dowcipu równo z wymową dostaje
Niech szczepi miedzy ludźmi dobre obyczaje,
Niechaj czyni porządek, rozterkom zabiega,
Praw ojczystych i pięknej swobody przestrzega.

A ty, coć Bóg dał siłę i serce po temu,
Uderz sie z poganinem, jako słusze cnemu.
Prostak to, który wojsko z wielkości szacuje:
Zwycięstwo liczby nie chce, męstwa potrzebuje.

Śmiałemu wszędy równo, a o wolność miłą
Godzi sie oprzeć, by więc i ostatnią siłą.
Nie przegra, kto frymarczy na sławę żywotem:
Azaby go lepiej dał w cieniu darmo potem?

Janusz Grzesz śpiewa poezję Kochanowskiego
 

Śpiewnik

Folder plików

 

Najnowsze piosenki

więcej
 
na górę