Lomir Ale Zingen a Zemerl / רחל פרומן-קומלוש /Let's all sing A little Shabbes song
Boser(hebr. basar בשר־ jidysz) - mięso
Leḥem(hebr. lechem לחם) – chleb
Dogim(hebr. dag דג; jid. fisz) - ryba
Matamim(jidysz) – wykwintne, uroczyste danie
Zemirot lub Z'mirot ( hebrajski : זמירות ) (jidysz: Zmiros, biblijny hebrajski: Z'miroth, singular: zemer / z'mer ) to żydowskie hymny śpiewane zazwyczaj w językach hebrajskich lub aramejskich , ale czasami również w języku jidysz lub Ladino.
ZAŚPIEWAJMY RAZEM - Krystyna i Sylwek Szweda
Lea Koenig Lomir alle Zingen
Johnny Grey - Lomir Ale Zingen A Zemerl (Yiddish)
The Kishka Monologues - Lomir Ale Zingen
Lomir ale zingen - Peter Rohland
Benzion Witler - Lomir alle zingen
Cymes – wspólna nazwa kilku potraw żydowskich, które najczęściej podaje się jako rodzaj deseru.
Cymesem w środkowej i wschodniej Polsce najczęściej nazywano potrawę, która jest rodzajem słodkiego gulaszu, najczęściej zawierającego w swoim składzie podsmażaną marchewkę. Cymes ma zazwyczaj barwę pomarańczową lub czerwoną i jest zawsze słodki. Istnieją rodzaje cymesu, które są daniem głównym i zawierają mięso oraz rodzaje które zawierają tylko warzywa i owoce i są podawane jako deser. Cymes, oprócz podsmażanej marchewki może zawierać ziemniaki, pomidory, bakalie, wołowinę, kurczaka, ananasa, jabłka, suszone śliwki i ogólnie wszystko co jest koszerne, jest akurat pod ręką i dobrze komponuje się ze smażoną marchewką na słodko.
W dawnej Galicji cymesem nazywano też czasem jabłko pieczone w cieście z sosem waniliowym, rodzynkami i cynamonem. W Galicji istniały też rodzaje cymesu, które przypominały pudding lub babkę wielkanocną.
Cymes jedzony był jako deser lub danie główne w czasie większości świąt żydowskich, ale tylko tych o charakterze radosnym (Pascha, Rosz ha-Szana). Danie to było szczególnie charakterystyczne dla Rosz ha-Szana, gdyż wierzono, że czym słodszy cymes zostanie wtedy podany tym "słodszy" będzie kolejny rok.
Słowo to jako jidyszyzm przeszło do języka polskiego jako określenie na coś bardzo smacznego. W ramach języka jidyszsłowo cymes mogło też oznaczać coś przyjemnego, co wymaga dużego zamieszania lub nakładu pracy.
Lomir Ale Zingen a Zemerl
(Let's All Sing a Shabbes Song - traditional)
ליא קניג ביידיש לאמיר אלע זינגען
I love Shabbat zmires, the long, long songs for the Shabbat table. They're printed in every traditional prayer book and in the "benchers" that include the Grace after meals. Verse after verse about how to celebrate. Sing! Drink! Eat great food! The songs are in Hebrew, and here the child says, “Tell me, Papa, what does it mean?” That depends, of course.
Zemirot lub Z'mirot ( hebrajski : זמירות ) (jidysz: Zmiros, biblijny hebrajski: Z'miroth, singular: zemer / z'mer ) to żydowskie hymny śpiewane zazwyczaj w językach hebrajskich lub aramejskich , ale czasami również w języku jidysz lub Ladino .
Ja kocham Szabat zmires(hymny), długie, długie piosenki przy szabatowym stole.
One są drukowane w każdej tradycyjnej książeczce do modlitwy i w "benchers"
która zawiera stan łaski (ozdobę) po posiłku. Zwrotka po zwrotce, wers po wersie, jak świętować. Śpiewać, pić, jeść wspaniałe jedzenie.
Piosenki są po hebrajsku i tutaj dziecko mówi: Powiedz mi Tato co to znaczy?
To zależy oczywiście (od kontekstu).
REFREN:
Lomir ale zingen, lomir ale zingen Let's all sing
A zemerl, a zemerl A little Shabbes song
Lekhem iz broyt, boser vedogim Lekhem is bread, boser vedogim
Vekhol mata-amim Vekhol mata-amim
Zaśpiewajmy wszyscy
Małą szbatową piosenkę
Lekhem jest chlebem boser vedogim
Vekhol mata-amim
Dałeś mi taki prezent lub świeżo zmartwychwstały chleb.
Boser-vedogim = mięso i ryba Humoralna
metafora oznacza człowieka.
Ditto for בשר-ודם , boservedom = ciało i krew, ale także metafora osoby.
Betlejem (heb. בית לחם, Bêṯ Leḥem, dosłownie „Dom Chleba”; nowohebrajskie Bet Lechem; arab. بيت لحم, Bajt Lahm i; dosłownie „Dom Mięsa”) – miasto w Gubernatorstwie Betlejem w Autonomii Palestyńskiej. Ważny ośrodek palestyńskiej władzy administracyjnej i centrum palestyńskiej kultury. Miasto narodzin Jezusa Chrystusa.
1.
Zog zhe mir, tatenyu, vos iz lekhem? Tell me, dear Papa, what is lekhem?
Bay di groyse negidim For the great wealthy people
Iz lekhem a vaysinke bulkele Lekhem is a lovely little white roll
Ober bay undz kabtsonim, oy, dalfonim But for us paupers, oy, down-and-outs
Iz lekhem a dare skorinke Lekhem is a tiny crust of bread
Powiedz mi drogi Ojcze, co to jest lekhem
Dla wielkich (wspaniałch, bogatych) ludzi
Lekhem jest śliczną małą białą bułką
Ale dla nas (biedaków, nędzarzy, ubogich, żebraków), przegranych
Lekhem is małą piętką chleba
2.
Zog zhe mir, tatenyu, vos iz boser? Tell me, dear Papa, what is boser?
Bay di groyse negidim For the rich
Iz boser a gebrotene katshkele Boser is a roast duck
Ober bay undz kabtsonim, oy, dalfonim But for us poor folks
Iz boser an ayngedarte kishkele Boser is a scrawny bit of kishke (stuffed derma -- it
sort of *tastes* of meat.)
Powiedz mi drogi ojcze co to jest boser?
Dla bogatych boser jest pieczona kaczką
Ale biednego ludu boser jest mizerną (wychudłą) wypchaną skórą.
3.
Zog she mir, tatenyu, vos iz dogim? Tell me, dear Papa, what is dogim?
Bay di groyse negidim For the rich
Iz dogim a frish-tsapldik hekhtele Dogim is a pike so fresh it's still flopping
Ober bay undz kabtsonim, oy, dalfonim But for us poor folks
Iz dogim a farfoylter heringl Dogim is a spoiled little herring
Powiedz mi drogi ojcze co to jest dogim?
Dla bogatych dogim jest szczupakiem
tak świeżym, że wciąż jeszcze skacze
Dla nas biednego ludu
Dogim jest zepsutym małym śledziem
4.
Zog zhe mir, tatenyu, vos iz matamim? Tell me, Papa dear, what is matamim?
Bay di groyse negidim For the rich
Iz matamim a geshmaker tsimes Matamim is a tasty tsimmes (sweet stew of
carrots, dried fruit, maybe some beef...)
Ober bay undz kabtsonim, oy, dalfonim But for us poor folks
Iz matamim – gehakte tsores Matamim is -- chopped troubles!
Powiedz mi drogi tato, co to jest matamim?
Dla bogatych matamim jest pysznym cimes
(słodki gulasz, z marchewek, suszonych owoców i troche wołowiny
A dla nas biednego ludu matim to mielone, siekane, drobno krojone
(mielony)kłopoty