Oda do radości
G a G D7 G D
O, Radości, iskro bogów,
G D G D
kwiecie Elizejskich Pól,
G C G7 C G D7
święta, na twym świętym progu
e D G D7 G
staje nasz natchniony chór.
D G D G
Jasność twoja wszystko zaćmi,
D H7 e A7 D
złączy, co rozdzielił los.
G C G7 C G D7
Wszyscy ludzie będą braćmi
e D G D7 G
tam, gdzie twój przemówi głos.
Patrz, patrz, wielkie słońce światem
biegnie, sypiąc złote skry,
jak zwycięzca i bohater
biegnij, bracie, tak i ty.
Radość tryska z piersi ziemi,
Radość pije cały świat.
Dziś wchodzimy, wstępujemy
na Radości złoty ślad.
Ona w sercu, w zbożu, w śpiewie,
ona w splocie ludzkich rąk,
z niej najlichszy robak czerpie,
w niej - największy niebios krąg.
Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie,
ja nowinę niosę wam:
na gwieździstym firmamencie
bliska radość błyszczy nam.
*
O Radości, iskro bogów,
Córo Elizejskich Pól,
Na świętości twojej progu
Śpiewa nam niebiański chór.
Twoja moc cudowna zaćmi
Zgubny podział, gorzkie łzy;
Wszyscy ludzie będą braćmi,
Gdy twe skrzydło w locie lśni.
Złączcie ręce, miliony!
Pokochajcie cały świat!
Bracia – nad sklepieniem gwiazd
Mieszka Ojciec upragniony.
Komu dobry los pozwolił,
Aby kochał brata brat,
Kto małżonkę miłą zdobył,
Ten niech będzie z nami rad!
Tak – kto choćby jedną duszę
Na tym świecie swoją zwie!
A kto w mroczną pustkę uszedł,
Żegna z płaczem związek ten.
Co na ziemi radość czuje,
Niechaj kocha mocno tak!
Radość wznosi nas do gwiazd,
Gdzie nieznany Duch króluje.
Radość od natury czerpie
Wszelkie życie, każdy twór;
I najmniejsze, i największe
Chodzą po jej ścieżkach z róż.
Ona pocałunki, wino
I przyjaciół daje w bród.
Lichy robak czuje miłość,
A Cherubin wie, gdzie Bóg.
Wy spadacie, miliony?
Czy nie wzywa Stwórca was?
Lećcie nad sklepienie gwiazd,
Tam On mieszka upragniony.
Radość mocnym skrzydłem nieci
Wiecznych sił natury bieg.
Radość, radość tryby pędzi,
Aby zegar świata szedł.
Wabi kwiat z małego ziarna,
Na firmament słońca krąg,
Górnych sfer obraca żarna,
Gdzie nie sięga lunet moc.
Tak jak Jego słońca krążą
Po zamieci gwiezdnych drżeń,
Budźcie, bracia, własny dzień
I zwycięską idźcie drogą.
Ze zwierciadeł prawdy złotych
Uczonemu uśmiech śle.
Wieść na strome wzgórze cnoty
Wytrwałego męża chce.
Na słonecznej górze wiary
Wieje dumnie rząd jej flag,
Przez trumienne widać szpary,
Że anielskie chóry zna.
Walczcie dzielnie, miliony!
O godniejszy walczcie świat!
W górze nad sklepieniem gwiazd
Wielki Bóg was wynagrodzi.
Bogów się przebłagać nie da,
Równym im wypada być.
Niech się stawi smutek, bieda,
Aby wśród radosnych żyć.
Złość i zemsta niechaj zginą,
Przebaczenie zyska wróg,
Niech mu gorzkie łzy nie płyną,
Niech ciernistych nie zna dróg.
Naszych długów księgę zniszczmy!
Niechaj się pojedna świat!
Bracia – nad sklepieniem gwiazd
Sądzi Bóg, jak my sądzimy.
Radość pieni się w pucharze,
Z krwi złocistej winnych gron
Czerpią dobroć kanibale,
Silni pokorniejszy ton –
Wstańcie, bracia, wstańcie wszyscy,
Kielich krąży pośród nas,
Niech ku niebu trunek tryśnie,
Dobry Duch niech przyjmie dar.
Co go sławią gwiazd obroty,
Serafinów wielbi chór,
Toast przyjmie dobry Duch
Nad sklepieniem gwiazd wysokim.
Dzielny umysł w bólu ciężkim,
Pomoc, gdy niewinny w łzach,
Wieczna wierność dla przysięgi,
Druh i wróg niech prawdę zna,
Duma przed tronami królów –
A w potrzebie gniew i krew –
Dla zasługi wieniec cudów,
A ze zgrają kłamców precz!
Święty krąg zewrzyjcie ciaśniej,
Świadkiem złote wina skry:
By przysięgom wiernym być,
Gwiezdny Sędzia naszym świadkiem!
Od tyrańskich pęt zbawienie,
Łaska dla łotrzyka też,
I w czas śmierci miej nadzieję,
Sąd wysoki zbawi cię!
Niech umarli też powstaną!
Pijcie, bracia, pijcie wraz,
Przebaczenie winowajcom,
Piekło już nie straszy nas.
Jak pogodne pożegnanie!
Sen w śmiertelnych łonie chust!
Bracia – z dusz Sędziego ust
Słów kojących zmiłowanie!
Wybrane kompozycje - orkiestrowe: 9 symfonii - I C-dur op. 21 (1800), II D-dur op. 36 (1802), III Es-dur Sinfonia eroica op. 55 (1803), IV B-dur op. 60 (1806), V c-moll op. 67 (1808), VI F-dur Sinfonia pastorale op. 68 (1808),VII A-dur op. 92 (1812), VIII F-dur op. 93 (1812), IX d-moll na głosy solowe, chór i orkiestrę op. 125 (1824); uwertury - c-moll do tragedii H.J. Collina Coriolan op. 62 (1807), Leonore I op. 138 (1805), Leonore II op. 72 (1805), Leonore III op. 72 (1806), Fidelio op. 72 (1814).
Koncerty fortepianowe - I C-dur op. 15 (1798), II B-dur op. 19 (1795), III c-moll op. 37 (1802), IV G-dur op. 58 (1806), V Es-dur op. 73 (1809); Koncert skrzypcowy D-dur op. 61 (1806), Koncert potrójny C-dur na fortepian, skrzypce i wiolonczelę op. 56 (1804), Fantazja c-moll na fortepian, chór i orkiestrę op. 80 (1809).
Kameralne - Sekstet Es-dur na instrumenty dęte op. 71 (1796), Kwintet smyczkowy Es-dur op. 4 (1796), Kwintet Es-dur na fortepian i instrumenty dęte op. 16 (1797), 3 kwartety smyczkowe op. 59 (1806), Wielka fuga B-durop. 133 (1825). 3 tria fortepianowe op. 1 (1794), Trio B-dur na fortepian, klarnet i wiolonczelę op. 11 (1798), 2 tria fortepianowe op. 70 (1808), Trio fortepianowe B-dur op. 97 (1811).
10 sonat na skrzypce i fortepian, m.in.: F-dur op. 24, tzw. Wiosenna(1801), A-dur op. 47, tzw. Kreutzerowska (1803), 5 sonat na wiolonczelę i fortepian; 32 sonaty fortepianowe, m.in. Sonate pathétique c-moll op. 13 (1799), cis-moll op. 27 nr 2, tzw. Księżycowa (1801), C-dur op. 53, tzw.Waldsteinowska (1804), f-moll op. 57, tzw. Appassionata (1805), Grosse Sonate für das Hammerklavier B-dur op. 106 (1818), E-dur op. 109 (1820),As-dur op. 110 (1821), c-moll op. 111 (1822).
22 cykle wariacji fortepianowych, m.in.: 32 wariacje c-moll op. 76 (1809),33 wariacje C-dur na temat walca A. Diabellego op. 120 (1823), 7 bagatel na fortepian op. 33 (1802), 6 écossaises Es-dur na fortepian (1806),Klavierstück a-moll «Für Elise» na fortepian (1810).
Na stałe osiedlił się w Jenie, gdzie ożenił się z Charlotte von Lengfeld. Miał z nią czwórkę dzieci. Na miejscowym uniwersytecie znalazł pracę jako wykładowca historii i filozofii. Wciąż zbierał laury za Zbójców. W 1792 roku został honorowym obywatelem Republiki Francuskiej.
W 1797 roku wraz Goethem (swoim serdecznym przyjacielem) opublikowali na łamach czasopisma "Almanach Muz" zbiór ballad. Schiller pokazał wówczas światu po raz pierwszy takie dzieła jak: Rękawiczka czy Rycerz Toggenburg. Między innymi dzięki tym utworom, oraz Kseniom (krótkim satyrycznym wierszykom) zaskarbił sobie sympatię publiczności, która nazwała go „piewcą wolności”.
Za namową Goethego powrócił z nim do Weimaru, gdzie wspólnie założyli teatr. Schiller po latach ponownie pisał sztuki. W tym mieście pozostał aż do śmierci, która nastąpiła nader szybko. Poeta zmarł w wieku czterdziestu pięciu lat na gruźlicę. Zdarzenie to miało miejsce 9 maja 1805 roku.
Najsłynniejsze poematy i ballady:
Oda do radości
Żurawie Ibika
Pieśń o dzwonie
Rękawiczka
Rezygnacja
Dramaty:
Zbójcy (1781)
Intryga i miłość (1783)
Sprzysiężenie Fieska w Genui (1784)
Don Carlos (1787)
Maria Stuart (1800)
Dziewica Orleańska (1801)
Oblubienica z Messyny (1803)