Przekład z łaciny na polski - Gotfryd V. Gray
Adeste Fideles (łac. Przybądźcie wierni) – średniowieczny hymn katolicki na okres Bożego Narodzenia nieznanego autorstwa.
Jedyną pewną informacją o pochodzeniu pieśni jest imię i nazwisko kopisty, który zapisał tekst i melodię popularnej pieśni irlandzkiej - sir John Francis Wade (1711-1786). Autor ten sporządził kopię hymnu między 1743-1744 dla katolickiego chóru w Douai na północy Francji(region Nord-Pas-de-Calais). W XVIII w. w miasteczku chronili się prześladowani przez protestantów na Wyspach Brytyjskich katolicy.
Hymn ten został przetłumaczony na wiele języków i jest jedną z najpopularniejszych i najbardziej znanych kolęd świata. Najczęściej obok oryginalnej wykonywana jest wersja angielska O come all ye faithful.
Za autora muzyki do tej kolędy uważa się Johna Francisa Wade, lecz spotykane są także zdania, że jej autorem mógł być John Reading lub jego syn, a nawet Haendel czy portugalski kompozytor Marcos Antonio da Fonesca. Faktem jest, że w latach powstania tej kolędy na świecie spotykało się wiele podobnych tematów muzycznych. Najstarszy zachowany rękopis Johna Francisa Wade'a zawiera zarówno nuty jak i tekst. Został on opublikowany w 1760.
Pochodzenie oryginalnego XIII-wiecznego tekstu przypisywano wielu autorom, np. św. Bonawenturze czy królowi Portugalii Janowi IV. Uważa się, że John Francis Wade spisał i dostosował znany wcześniej tekst i skomponował do niego muzykę.
Tekst kolędy liczył w oryginale 4 zwrotki, dopiero potem ich liczbę zwiększono do 8. W użyciu jest wiele wersji tekstu łacińskiego różniących się zarówno liczbą zwrotek, jak i pewnymi fragmentami tekstu. Poniżej podany jest tekst uważany za oryginalny oraz jego polska wersja.
Święty Bonawentura OFM, włos. Giovanni Fidanza, pol. Bonawentura z Bagnoregio (ur. ok.1217 w Bagnoregio w okolicach Viterbo, zm. 15 lipca 1274 w Lyonie) – teolog, filozofscholastyk, doktor Kościoła, biskup, kardynał, siódmy generał franciszkanów. NazywanyDoktorem Serafickim (łac. Doctor Seraphicus).
Z jego inicjatywy, w 1263 roku powstało Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.
Obok św. Tomasza z Akwinu, uważany jest za jedną z największych postaci XIII w., jest klasykiem szczytowego okresu scholastyki. Wraz ze św. Tomaszem został porównany przez papieża Sykstusa V do dwóch kandelabrów oświecających światłem swej mądrości całyKościół.
Według legendy, jako maleńkie dziecko został cudownie uzdrowiony przez wstawiennictwo św. Franciszka. W okresie 1236-1242 studiował w Paryżu filozofię na fakultecie sztuk wyzwolonych. Tam też wstąpił do franciszkanów w roku 1243. Następnie studiował teologię, jego mistrzem był Aleksander z Hales, Jan z La Rochelle, Odon Rigaldi i Wilhelm z Melitona. W roku 1248 uzyskał stopień bakałarza biblijnego, a w 1250 komentatora Sentencji Piotra Lombarda. Już po kolejnych trzech latach otrzymał nominację na profesora w szkole franciszkańskiej w Paryżu. Profesorem uniwersytetu paryskiego został w 1257 roku 2 lutego 1257 został wybrany generałem zakonu franciszkańskiego. Wyboru dokonała kapituła generalnazebrana w Rzymie, na wniosek dotychczasowego generała, Jana z Parmy, który nie potrafił oddalić od zakonu podejrzeń o sprzyjanie nieprawowiernym nurtom interpretującym myślJoachima z Fiore. Jan z Parmy wskazał na Bonawenturę (przebywającego wówczas w Paryżu) jako na kandydata, który został zaaprobowany przez kapitułę i papieża Aleksandra IV.
Jako generał Bonawentura dokonał wielkiej reorganizacji zakonu, który bardzo rozrósł się od czasu śmierci św. Franciszka, i w którym coraz większą rolę odgrywali kapłani oraz profesorowie teologii. Bonawentura uporządkował na nowo szereg spraw, z tego też powodu nazywany jest drugim założycielem, choć nie jest to do końca ścisłe. Tzw. Konstytucje narbońskie, które zredagował na polecenie kapituły generalnej, opierały się bowiem na wielu wcześniej wprowadzonych normach, a Bonawentura tylko je usystematyzował. Był autorem dwóch życiorysów św. Franciszka (Legenda maior oraz Legenda minor).
W 1263 roku, z jego inicjatywy powstało święto Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny.
3 czerwca 1273 roku został mianowany kardynałem-biskupem Albano. Zmarł 15 lipca 1274 roku podczas obrad Soboru w Lyonie, którego był jednym z głównych organizatorów. Został pochowany w Lyonie. W 1482 roku papież Sykstus IV ogłosił go świętym. Ponad sto lat później papież Sykstus V zaliczył go w poczet doktorów Kościoła.
Sir John Francis Wade (ur. ok. 1711 w Anglii lub w Douai we Francji, zm. 16 sierpnia 1786 w Douai) – kompozytor i muzyk angielski, znany dzięki pierwszej publikacji hymnubożonarodzeniowego Adeste Fideles.
Nie ma pewnych źródeł mogących wyjaśnić wątpliwości odnośnie miejsca urodzin Wade'a. Przypuszcza się, iż kompozytor przyszedł na świat w Wielkiej Brytanii. Po II powstaniu jakobickim osiadł w Douai w regionie Nord-Pas-de-Calais. Będąc katolikiem musiał z innymi wiernymi Stolicy Apostolskiej szukać do końca życia schronienia we Francji. Wade uczył muzyki w szkole angielskiej w Douai. Tworzył muzykę kościelną. W 1751 opublikował zbiór pieśni Cantus diversi, w którym znalazł się hymn Adeste fideles.
Wade przyjaźnił się z innymi kompozytorami katolickimi, jak Thomas Arne czy Samuel Webbe.
Pieśń bożonarodzeniowa znajduje się w repertuarze wielu wykonawców zarówno XX, jaki XXI w. Oto niektórzy spośród nich:
Język łaciński:
Andrea Bocelli, album Sacred Arias z 1999
Bing Crosby, album Merry Christmas z 1945
Kelly Family, album Christmas All Year z 1981
Fairuz, album Christmas Hymns z 1965
Frank Sinatra, singel Silent Night z 1946 (razem z The Ken Lane Singers)
Język angielski:
Harry Belafonte, album To Wish You a Merry Christmas z 1958
Il Divo, album The Christmas Collection z 2005
Enya, album Sounds of the Season: The Enya Holiday Collection z 2006
Lisa Fischer, na albumie Home Alone 2: Lost in New York z 1992
Josh Groban, w albumie Noël z 2007
Elvis Presley, album Elvis Sings the Wonderful World of Christmas z 1971
Carly Simon, album Christmas Is Almost Here Again z 2002
Twisted Sister, podczas The Tonight Show with Jay Leno 13 grudnia 2006
Sylwek Szweda 16.01.2012 (we własnym tłumaczeniu na język polski)
(inne tłumaczenie nieznanego autora):
1. O wszyscy wierzący, jakżeście radośni,
O pójdzcie, O pójdzcie do Betlejem.
Spieszcie powitać Światłość ze Światłości:
O pójdzmy wysławiajmy, O pójdzmy wychwalajmy,
O pójdzmy powitajmy Zbawiciela.
2. Pokorni pasterze wezwani do chwały,
Porzućcie swe trzody bo w droge już czas.
Z wielką ochotą chociaż trud niemały:
O pójdzmy wysławiajmy, O pójdzmy wychwalajmy,
O pójdzmy powitajmy Zbawiciela.
3. Śpiewajcie ziemskie i anielskie chóry,
Zbierzcie się w zgodzie i pokoju.
Dziękujcie Bogu że sam zstąpił z góry:
O pójdzmy wysławiajmy, O pójdzmy wychwalajmy,
O pójdzmy powitajmy Zbawiciela.